Thực hiện Nghị quyết Đại hội Khuyến học tỉnh Phú Thọ lần thứ II trong điều kiện nền kinh tế đất nước suy giảm trầm trọng, thiên tai, bão lốc ảnh hưởng đến cuộc sống từng gia đình, việc huy động các nguồn lực đầu tư cho giáo dục gặp nhiều khó khăn. Bằng sự nỗ lực, vượt khó, sự năng động, sáng tạo, Hội Khuyến học tỉnh Phú Thọ đã tìm ra bước đi thích hợp, tích cực tham mưu với cấp ủy, chính quyền, kết hợp tuyên truyền, vận động quần chúng với việc nêu gương tốt. Nhờ đó, hoạt động khuyến học trong nhiệm kỳ 2008 - 2013 đã có bước tiến vượt bậc, hoàn thành xuất sắc mục tiêu, nhiệm vụ đề ra.
Đến nay, Hội đã có hệ thống tổ chức chặt chẽ từ tỉnh tới cơ sở, bám rễ sâu vào các cộng đồng dân cư, cơ quan, doanh nghiệp, nhà trường, dòng họ, tổ chức tôn giáo… tạo nên mặt trận khuyến học rộng rãi với 5.133 chi hội và ban khuyến học, 309.957 hội viên. Tỷ lệ hội viên đạt 23,4% dân số toàn tỉnh (tăng 9,3% so với năm 2008), là một trong những địa phương có tỷ lệ hội viên cao nhất nước.
Chung tay với toàn xã hội chăm lo cho sự nghiệp giáo dục để học sinh nghèo, học sinh khuyết tật không phải bỏ học, học sinh giỏi có điều kiện phát huy tài năng, Hội tổ chức Chương trình “Tiếp sức học sinh nghèo đến trường” hỗ trợ phương tiện, quần áo, quần, áo, sách vở, đồ dụng học tập... Đã có hơn 11.000 suất học bổng huy động từ các doanh nghiệp, tổ chức, nhà hảo tâm để tặng cho học sinh, sinh viên nghèo vượt khó học giỏi và vượt khó đến trường, con gia đình chính sách, nạn nhân chất độc da cam, trẻ em mồ côi, tàn tật (mỗi suất từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng) trị giá hàng chục tỷ đồng (Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam tặng 4000 suất, mỗi suất 1.000.000 đồng, trị giá 04 tỷ đồng); tặng hàng nghìn suất quà tết cho học sinh nghèo, học sinh có hoàn cảnh đặc biệt với số tiền trị giá hàng tỷ đồng (tết Nhâm Thìn và tết Quý Tỵ tặng 1637 suất, trị giá 818.500.000 đồng); phối hợp với tổ chức Đông tây Hội ngộ triển khai Dự án hỗ trợ 1072 học sinh nghèo (mỗi em 90USD/năm học) học hết THPT dựa vào kết quả đầu ra, trị giá gần 6 tỷ đồng. Tổ chức chương trình “Mái ấm khuyến học”, tặng 3 ngôi nhà cho gia đình nghèo vượt khó nuôi con học giỏi trị giá 120 triệu đồng. Các cấp Hội đã thưởng 669.391 học sinh đạt danh hiệu học sinh tiên tiến và học sinh giỏi toàn diện, 10.603 học sinh đạt giải qua các kỳ thi chọn học sinh giỏi các cấp, trong đó có 9.671 học sinh giỏi các môn văn hóa cấp tỉnh, 258 học sinh lớp 12 đạt giải quốc gia, 3 học sinh đạt Huy chương tại kỳ thi Olympic Toán Quốc tế; thưởng 236 vận động viên đạt giải cao tại Hội khỏe Phù Đổng toàn quốc năm 2012… với số tiền trị giá hàng chục tỷ đồng; hỗ trợ, thăm hỏi, động viên khen thưởng hàng trăm giáo viên giỏi và giáo viên công tác ở miền núi khó khăn.
Nhằm tạo cơ hội học tập cho người lớn, góp phần xây dựng xã hội học tập, Hội Khuyến học tỉnh triển khai nghiên cứu 2 đề tài khoa học: “Nghiên cứu xây dựng mô hình trung tâm học tập cộng đồng góp phần xây dựng xã hội học tập từ cơ sở trên địa bàn tỉnh Phú Thọ”; “Nghiên cứu xây dựng mô hình xã hội học tập trên địa bàn tỉnh Phú Thọ”; phối hợp chặt chẽ với Ngành Giáo dục và Đào tạo tham mưu với cấp ủy, chính quyền, vận động các tổ chức, các lực lượng tham gia hỗ trợ phát triển các trung tâm học tập cộng đồng (TTHTCĐ). Từ đây, người dân được tiếp nhận kiến thức về thời sự, chính sách, pháp luật, cập nhật các tiến bộ khoa học kỹ thuật để đẩy mạnh sản xuất, làm giàu chính đáng, tích cực tham gia xóa đói, giảm nghèo, phát triển kinh tế - xã hội, tạo sự công bằng về quyền lợi học tập.
Cuộc vận động xây dựng gia đình hiếu học, dòng họ hiếu học, cộng đồng khuyến học tác động đến mọi thành tố trong xã hội, trở thành nét đẹp trong đời sống văn hóa của người dân Đất Tổ, xây dựng được ý thức, thói quen học tập, góp phần tạo nên phong trào học tập và quan tâm đến giáo dục. Mỗi năm có hàng nghìn gia đình, hàng trăm dòng họ và cộng đồng đạt danh hiệu. Tỉnh Phú Thọ đã hai lần tổ chức Đại hội thi đua khuyến học (năm 2009, 2013), vinh danh 164 gia đình, 49 dòng họ hiếu học, 78 cộng đồng khuyến học tiêu biểu được vinh danh.
Phát huy vai trò nòng cốt liên kết với các tổ chức, các lực lượng xã hội tham gia khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập, Hội tham mưu với UBND Tỉnh thành lập Qũy Khuyến học, khuyến tài Đất Tổ. Sau gần 2 năm hoạt động, Quỹ đã vận động các cơ quan, doanh nghiệp hỗ trợ được 14 tỷ đồng; tổ chức 2 chương trình truyền hình trực tiếp trên sóng Đài PTTH Trung ương và địa phương (Chương trình “Chắp cánh ước mơ” năm 2011; Chương trình “Khuyến học, khuyến tài vì ngày mai tươi sáng” năm 2012 và dự kiến tổ chức Chương trình “Chắp cánh ước mơ” năm 2013), vinh danh, khen thưởng 3 học sinh đạt giải tại kỳ thi Olympic Toán Quốc tế, 486 học sinh giỏi các môn văn hóa và vận động viên đạt giải tại Hội khỏe Phù Đổng cấp quốc gia; 8 học sinh đỗ thủ khoa, á khoa, 27 học sinh nghèo đạt điểm cao kỳ thi tuyển sinh đại học; 63 giáo viên có công bồi dưỡng, huấn luyện học sinh giỏi với số tiền 1. 275 triệu đồng.
Các địa phương trong tỉnh có nhiều cách làm sáng tạo để thúc đẩy, phát triển phong trào khuyến học, khuyến tài: huyện Thanh Thủy, Lâm Thao, Yên Lập thành lập quỹ khuyến học, khuyến tài; huyện Cẩm Khê có Giải thưởng Ngô Quang Bích; huyện Đoan Hùng có Học bổng “Trái bưới vàng” với số tiền vận động được hàng trăm triệu đồng. Phong trào nhận đỡ đầu cho học sinh con gia đình nghèo, học sinh mồ côi không nơi nương tựa của huyện Lâm Thao, huyện Đoan Hùng, Ngân hàng TMCP Công thương chi nhánh Đền Hùng… mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Phong trào “Tiết kiệm nuôi lợn nhựa khuyến học” từ huyện Lâm Thao đã lan ra toàn tỉnh. Hội Khuyến học huyện Thanh Ba, Cẩm Khê… đã ký văn bản liên tịch với Hội Người cao tuổi và một số ngành liên quan đẩy mạnh phong trào trong huyện.
Hoạt động khuyến học đã tạo động lực, khích lệ trò thi đua học tốt, thầy thi đua dạy tốt, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục. Tỷ lệ học sinh tốt nghiệp THPT hàng năm trung bình đạt trên 95%. Tỉnh Phú Thọ đứng trong tốp 15 tỉnh cao nhất cả nước về điểm trung bình chung thi đại học, dẫn đầu các tỉnh trong khu vực miền núi phía Bắc về thi học sinh giỏi quốc gia, quốc tế. 3 năm liên tục (2009, 2010, 2011) có học sinh đạt giải kỳ thi Olympic Toán Quốc tế (1 Huy chương Vàng, 2 Huy chương Đồng). Kết quả phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi và phổ cập trung học cơ sở được giữ vững. Tỉnh đã đạt chuẩn phổ cập giáo dục trẻ mầm non 5 tuổi. Cơ sở vật chất nhà trường được tăng cường. Toàn tỉnh hiện có 439 trường đạt chuẩn quốc gia (126 trường mầm non, 228 trường tiểu học, 78 trường THCS, 7 trường THPT).
Ghi nhận cố gắng và thành tích đạt được, 5 năm qua Hội Khuyến học tỉnh Phú Thọ được Hội Khuyến học Việt Nam đánh giá là một trong những đơn vị có phong trào khuyến học dẫn đầu cả nước, được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen; TW Hội Khuyến học Việt Nam tặng 4 Cờ thi đua đơn vị xuất sắc; UBND tỉnh tặng 2 Bằng khen. Nhiều tập thể và cá nhân được khen thưởng. Nhưng phần thưởng quý giá nhất mà Hội Khuyến học tỉnh Phú Thọ xứng đáng và tự hào được đón nhận là niềm tin của cấp ủy, chính quyền, nhân dân dành cho Hội, mọi người dân đều biết đến Hội Khuyến học và tự nguyện tham gia làm khuyến học.
Những thành tích khuyến học, khuyến tài xây dựng XHHT đạt được trong 5 năm qua gắn liền với truyền thống hiếu học của người dân Đất Tổ, có sự lãnh, chỉ đạo sát sao, tạo điều kiện thuận lợi của cấp ủy, chính quyền, MTTQ, sự phối hợp chặt chẽ, tích cực của cả hệ thống chính trị, cán ban, ngành… và các doanh nghiệp, các nhà hảo tâm luôn quan tâm đến “sự học” của con em mình và một yếu tố hết sức quan trọng là sự tâm huyết, trách nhiệm, trí tuệ của đội ngũ cán bộ khuyến học từ tỉnh đến cơ sở, sự hưởng ứng nhiệt tình của các tầng lớp nhân dân.
Chúng ta đang bước vào giai đoạn đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa; khuyến học, khuyến tài là một trong các giải pháp quan trọng để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Về công tác GDĐT, Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XI chỉ rõ: “Đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo theo nhu cầu chuẩn hóa, hiện đại hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế, phục vụ đắc lực sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đẩy mạnh xây dựng xã hội học tập và tạo điều kiện cho mọi công dân được học tập suốt đời”. Trên cơ sở tiếp tục triển khai thực hiện Chỉ thị số 11-CT/TW của Bộ Chính trị; Chỉ thị số 02/2008/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ; Quyết định số 89/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Xây dựng xã hội học tập giai đoạn 2012 - 2020” và những kết quả đã đạt được trong công tác khuyến học nhiệm kỳ 2008 - 2013, trong nhiệm kỳ 2013 - 2018, công tác khuyến học cần tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ trọng tâm là:
1. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, góp phần đưa Chỉ thị 11 của Bộ Chính trị và Chỉ thị 11 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy vào cuộc sống, làm cho mọi người hiểu khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập là nhiệm vụ của toàn đảng, toàn dân, toàn xã hội, đồng thời nhận thức rõ xây dựng xã hội học tập không chỉ là xã hội hóa các hoạt động giáo dục nhằm huy động mọi lực lượng tham gia làm giáo dục mà quan trọng nhất là lấy học tập suốt đời làm cốt lõi, là linh hồn của xã hội học tập.
2. Triển khai thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ trọng tâm của Hội:
- Tiếp tục củng cố tổ chức, phát triển hội viên, phấn đấu đến cuối nhiệm kỳ 2013-2018, tổ chức hội phủ kín các khu dân cư, các nhà trường, 90% cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, 80% dòng họ. Tỷ lệ hội viên đạt 35% (tăng 12% so với nhiệm kỳ trước). Tiếp tục triển khai thực hiện Đề án “Đổi mới phương thực hoạt động và tổ chức Hội” để Hội thực sự là lực lượng nòng cốt trong cuộc vận động toàn dân tham gia xây dựng xã hội học tập. Phấn đấu hàng năm có 80% tổ chức Hội xếp loại từ khá trở lên, không có cơ sở Hội yếu kém.
- Phấn đấu cùng toàn xã hội và Ngành Giáo dục và Đào tạo xây dựng về cơ bản cấu trúc mô hình xã hội học tập thông qua các hoạt động toàn diện về khuyến học như: hỗ trợ các hoạt động giáo dục trong nhà trường đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục; thực hiện chức năng tư vấn và trực tiếp tham gia vận động hỗ trợ các hình thức học tập ngoài nhà trường.
- Phát triển số lượng, nâng cao chất lượng và hiệu quả các mô hình “gia đình hiếu học”, “dòng họ hiếu học”, “cộng đồng khuyến học”. Tổ chức thành công Đại hội thi đua khuyến học lần thứ IV vào năm 2017.
- Phát triển các hình thức tham gia hỗ trợ khuyến học và xây dựng quỹ khuyến học như: phấn đấu trong 5 năm tới các cấp Hội vận động được trên 80 tỷ đồng (bằng tiền, hiện vật, ngày công lao động…); Quỹ Khuyến học, khuyến tài Đất Tổ có số vốn từ 30 - 50 tỷ đồng.
3. Phối hợp với Ngành Giáo dục và Đào tạo và các cơ quan liên quan tham mưu với UBND Tỉnh xây dựng bộ chỉ số đánh giá công nhận đơn vị học tập, cộng đồng học tập. Triển khai thực hiện Đề án “Đẩy mạnh phong trào học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ, cộng đồng dân cư”.
4. Xây dựng điển hình tiên tiến, phát triển phong trào thi đua cả chiều rộng và bề sâu, lấy cơ sở làm nòng cốt tạo sự bền vững cho phong trào.
Phú Thọ là tỉnh có tài nguyên xã hội và nhân văn phong phú. Người Phú Thọ giàu truyền thống hiếu học, trọng hiền tài được hun đúc và kết tinh từ buổi bình minh dựng nước. Từ lớp trầm tích văn hóa ấy, ngày nay đức hiếu học, học chữ gắn với học làm người cùng phong trào khuyến học, khuyến tài đã và đang phát triển ở tầm cao mới. Hy vọng với sự quan tâm nhiều hơn nữa của cấp ủy, chính quyền, MTTQ, các ban, ngành, đoàn thể và toàn xã hội đối với công tác xây dựng, củng cố, phát triển tổ chức Hội, đến chế độ chính sách đối với những người làm khuyến học, đến môi trường “ Khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập” và “ý thức” sự vươn lên từ “nội lực” của tổ chức Hội, của đội ngũ những người làm khuyến học từ tỉnh tới cơ sở; chắc chắn phong trào khuyến học, khuyến tài trên quê hương Đất Tổ ngày càng tỏa sáng.
Nguyễn Thị Kim Hải - Chủ tịch Hội Khuyến học tỉnh Phú Thọ