Trong suốt quá trình hoạt động và lãnh đạo cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu luôn quan tâm đến sự nghiệp giáo dục. Những lời nói và bài viết của Người về sự nghiệp “trồng người” là một trong những di sản vô cùng quý giá của dân tộc ta và ngành Giáo dục. Sinh thời, mỗi dịp vào năm học mới, Bác lại gửi thư cho ngành Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) hoặc đến thăm và nói chuyện với cán bộ quản lý giáo dục, giáo viên và học sinh, sinh viên ở các trường học. Bác đã viết tất cả 23 bức thư gửi cho ngành Giáo dục. Ngày 15/10/1968, Bác viết “Thư gửi các cô giáo, thầy giáo, công nhân, nhân viên, học sinh các cấp nhân dịp đầu năm học 1968-1969”. Đây là bức thư cuối cùng của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi cho ngành GD&ĐT - là “Di chúc” của Bác dành riêng cho các nhà giáo, học sinh, sinh viên cả nước, với “muôn vàn tình thân yêu”, thể hiện niềm tin tưởng và hi vọng sâu sắc của Người vào sự nghiệp GD&ĐT đối với sự hưng thịnh của đất nước.
Thấm nhuần lời dạy của Người, với tinh thần: "Dù khó khǎn đến đâu cũng phải tiếp tục thi đua dạy tốt và học tốt", 50 năm qua, các thầy giáo, cô giáo đã giữ vững ngọn lửa đam mê với sự nghiệp giáo dục, không ngừng đổi mới, sáng tạo trong dạy học; các em học sinh, sinh viên luôn phát huy truyền thống hiếu học của dân tộc, nuôi dưỡng hoài bão, ý chí vươn lên, thi đua học tập tốt, rèn luyện tốt.... Nhờ vậy, Giáo dục tỉnh nhà đã giành được nhiều thành tựu quan trọng, đóng góp tích cực vào việc thực hiện các mục tiêu kinh tế - xã hội tỉnh và đất nước. Đặc biệt, trong những năm gần đây, ngành Giáo dục đã triển khai các hoạt động đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đạt được nhiều kết quả tích cực:
Quy mô, mạng lưới trường lớp tiếp tục củng cố và phát triển: Hệ thống các cơ sở giáo dục, đào tạo trên địa bàn tỉnh có đầy đủ các cấp học, trình độ, chương trình đào tạo phù hợp với Khung cơ cấu hệ thống giáo dục quốc dân và Khung trình độ quốc gia Việt Nam, đáp ứng nhu cầu học tập ngày càng tăng của nhân dân và nâng cao được trình độ đào tạo và kỹ năng nghề nghiệp của người lao động. Toàn tỉnh, hiện có 322 trường mầm non với 99.154 trẻ; 294 trường tiểu học với 135.738 học sinh; 259 trường THCS với 82,630 học sinh; 46 trường THPT với 38.007 học sinh; 15 cơ sở GDTX và 87 cơ sở tư vấn du học, giáo dục kỹ năng sống, hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập, trung tâm ngoại ngữ, tin học ngoài công lập, 05 cơ sở giáo dục khác có thực hiện chương trình GDTX; 277 trung tâm học tập cộng đồng/277 xã, phường, thị trấn; 19 trường đại học, cao đẳng, trung cấp.
Chất lượng giáo dục và đào tạo được nâng lên, luôn đạt kết quả cao trong các kỳ thi quốc gia, khu vực và quốc tế, nhiều năm nay đã được xếp vào nhóm các tỉnh, thành phố có thành tích giáo dục khá của cả nước. Tính trong 5 năm học gần đây, Phú Thọ đã giành được 278 giải học sinh giỏi Quốc gia, 02 giải Quốc tế; nhiều giải cấp khu vực và nhiều huy chương, phần thưởng tại các kỳ thi văn nghệ, thể thao toàn quốc. Tại kỳ thi THPT Quốc gia năm 2019, điểm trung bình Phú Thọ xếp thứ 11/63 tỉnh thành; có 76/1.270 học sinh toàn quốc có điểm 10 các môn, chiếm tỷ lệ 6%; em Ngô Thu Hà, lớp 12 Toán - Trường THPT Chuyên Hùng Vương là thí sinh có điểm thi 3 môn xét tuyển đại học cao nhất cả nước với số điểm đạt được ở tổ hợp môn thi khối B là 29,8 điểm - Đây là năm thứ 2 liên tiếp Phú Thọ có thủ khoa khối B. Đặc biệt, em Hoàng Thị Huyền Trang - Lớp 12 chuyên Sinh, Trường THPT Chuyên Hùng Vương đã xuất sắc đoạt huy chương Đồng Kỳ thi Olympic Quốc tế môn Sinh học tại Hungari.
Bên cạnh đó, đội ngũ cán bộ, quản lý, giáo viên đã có sự trưởng thành rõ rệt cả về số lượng và chất lượng. Từ chỗ đội ngũ giáo viên vừa thiếu, vừa không chuẩn hóa, thiếu đồng bộ. Đến nay, về cơ bản, đội ngũ cán bộ, giáo viên của tỉnh đã đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục, đào tạo. 100% giáo viên có trình độ đạt chuẩn về trình độ đào tạo, trong đó tỷ lệ trên chuẩn ở: Mầm non: 58,8%; Tiểu học: 82,5%; THCS: 73,4%; THPT: 12,1%; GDTX: 5,8%; tỷ lệ giảng viên các trường đại học có trình độ thạc sỹ trở lên đạt 74%; tỷ lệ giảng viên có trình độ đại học trở lên tại các trường cao đẳng đạt 94,5%, trường cao đẳng, trung cấp đạt 95,5%.
Công tác xã hội hóa, huy động các nguồn lực đầu tư xây dựng cơ sở vật chất trường học và xây dựng trường học đạt chuẩn quốc gia được quan tâm chú trọng. Tỷ lệ kiên cố hóa trường, lớp học đạt 85,6% (Mầm non đạt 67,7%, Tiểu học đạt 84.7%, THCS đạt 97.6%, THPT đạt 96.4%); toàn tỉnh hiện có 707 trường học đạt chuẩn quốc gia, đạt 76%. Phong trào khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập được chú trọng, khen thưởng kịp thời cho giáo viên giỏi, học sinh có thành tích cao và học sinh nghèo vượt khó học giỏi; công tác quản lý giáo dục có nhiều chuyển biến tích cực. Năm 2012, Phú Thọ là một trong 6 tỉnh đầu tiên của cả nước đạt chuẩn phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi; năm 2016, Phú Thọ được công nhận hoàn thành phổ cập giáo dục, xóa mù chữ (phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi, phổ cập giáo dục tiểu học mức độ 3, phổ cập giáo dục trung học cơ sở mức độ 2; xóa mù chữ mức độ 2).
Liên tục từ năm học 2010-2011 đến năm học 2017-2018, Giáo dục Phú Thọ được Bộ GD&ĐT tặng Cờ thi đua “Đơn vị tiêu biểu, xuất sắc, dẫn đầu phong trào thi đua”; được đánh giá là 1 trong 10 sự kiện và thành tựu nổi bật của tỉnh trong thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh nhiệm kỳ 2010-2015; lĩnh vực giáo dục - đào tạo là một trong 10 sự kiện tiêu biểu của tỉnh Phú Thọ năm 2018; năm 2015 và năm 2018 được Thủ tướng Chính phủ tặng Cờ thi đua.
Để thực hiện tốt Di chúc của Bác trong những năm tiếp theo, ngành Giáo dục tỉnh sẽ tiếp tục đẩy mạnh học tập, làm theo Di chúc của Bác; triển khai thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị về "Đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh" trong cán bộ, giáo viên và học sinh.
Tiếp tục đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả hoạt động truyền thông; tuyên truyền, quán triệt sâu rộng các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, các định hướng và nhiệm vụ chủ yếu của Ngành về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Chú trọng tuyên truyền về gương điển hình tiên tiến, cách làm hay, sáng tạo của các cơ quan, đơn vị; kịp thời biểu dương, khen thưởng các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc, tiêu biểu trong học tập và làm theo Bác; kiên quyết đấu tranh với những hạn chế, khuyết điểm, những tư tưởng, hành vi không đúng với lời dạy, những điều mong muốn của Người, nhất là chống chủ nghĩa cá nhân, tệ quan liêu, tham nhũng, thoái hóa, biến chất,…
Chú trọng nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lí giáo dục các cấp học; triển khai bồi dưỡng thường xuyên giáo viên mầm non, phổ thông và giáo dục thường xuyên nhằm nâng cao năng lực nghề nghiệp của đội ngũ theo yêu cầu chuẩn nghề nghiệp giáo viên các cấp và chuẩn bị cho chương trình, sách giáo khoa mới.
Thực hiện tốt dân chủ trong trường học và đổi mới công tác quản lý nhà trường; đổi mới cách dạy và học theo hướng nâng cao khả năng tự học, học sáng tạo, chú trọng giáo dục đạo đức, lối sống, kỹ năng sống, ý thức trách nhiệm cho học sinh, hình thành thói quen và niềm say mê học tập suốt đời.
Triển khai thực hiện Đề án sắp xếp mạng lưới trường, lớp, cơ sở giáo dục trên địa bản tỉnh (giảm 206 đầu mối đến năm 2021) sau khi được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm định. Chú trọng công tác xây dựng trường học đạt chuẩn quốc gia, phổ cập giáo dục, xóa mù chữ; giải quyết kịp thời, có hiệu quả những vấn đề bức xúc, nổi cộm của cơ quan, đơn vị và của Ngành (nếu có). Đồng thời, quan tâm đầu tư cơ sở vật chất trường học theo hướng hiệu quả và hiện đại, đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục và đào tạo.
Đặng Minh Tiến - Chủ tịch Công đoàn ngành Giáo dục tỉnh Phú Thọ