Những năm gần đây, xây dựng và phát triển xã hội học tập đã và đang trở thành xu thế ở nhiều quốc gia trên thế giới. Ở nước ta, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sớm đề ra quan điểm học tập suốt đời, Người chủ trương xây dựng một nền giáo dục cho mọi người, không phân biệt tuổi tác, nghề nghiệp, với mục đích, nội dung và phương pháp phong phú, linh hoạt. Vận dụng quan điểm của Người sẽ giúp chúng ta có phương pháp giáo dục đúng đắn, góp phần xây dựng một xã hội học tập, học tập suốt đời phát triển và đạt hiệu quả cao.
Thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị về “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” và các văn bản chỉ đạo của Đảng và Nhà nước về “Xây dựng xã hội học tập” và “Đẩy mạnh phong trào học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ, cộng đồng”. Trong thời gian qua, Hội Khuyến học Yên Lập đã tham mưu với Huyện uỷ, UBND huyện những giải pháp thực hiện để thúc đẩy phong trào học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ chí Minh về tự học, học tập thường xuyên, học tập suốt đời, xây dựng xã hội học tập trên địa bàn huyện Yên Lập. Cụ thể là:
* Tham mưu với Huyện uỷ và UBND huyện ban hành các chỉ thị, nghị quyết; kế hoạch về phát triển sự nghiệp giáo dục và đào tạo; về công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập cho cả giai đoạn 2015-2020 bao gồm:
Nghị quyết số 46-NQ/HU của Ban chấp hành Đảng bộ huyện khóa XXIII về phát triển sự nghiệp giáo dục và đào tạo giai đoạn 2016-2010; Chỉ thị số 05-CT/HU của Huyện uỷ về "Tăng cường sự lãnh chỉ đạo của các cấp ủy Đảng đối với công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập trên địa bàn huyện"; Chỉ thị số 13-CT/HU của Huyện uỷ về tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng đối với Đại hội khuyến học cơ sở tiến tới Đại hội Hội khuyến học huyện.
Kế hoạch số 661/KH-UBND của UBND huyện Yên Lập về thực hiện Đề án "Xây dựng xã hội học tập giai đoạn 2012-2020; Kế hoạch số 458/KH-UBND của UBND huyện về thực hiện Đề án "Đẩy mạnh phong trào học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ, cộng đồng đến năm 2020"; Kế hoạch số 117/KH-UBND của UBND huyện về triển khai nhân rộng và đánh giá công nhận các mô hình học tập giai đoạn 2016-2020 của huyện Yên Lập.
* Tham mưu UBND huyện Thành lập Ban chỉ đạo xây dựng xã hội học tập huyện và chỉ đạo các xã, thị trấn thành lập Ban chỉ đạo xây dựng xã hội học tập của địa phương. Hàng năm tiến hành rà soát, kiện toàn các Ban chỉ đạo XDXHHT của huyện và xã, duy trì hoạt động thường xuyên.
* Tham mưu UBND huyện tổ chức hội nghị (ngày 23/8/2014) để quán triệt và hướng dẫn triển khai thực hiện Quyết định số 281/QĐ-TTg của hủ tướng Chính phủ về phê duyệt đề án “đẩy mạnh phong trào học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ, cộng đồng đến năm 2020”. Ban chỉ đạo XDXHHT huyện tổ chức hội nghị triển khai các văn bản: Quyết định số 14/QĐ-UBND; Kế hoạch số 242/KH-UBND và hướng dẫn số 06/HD-KH của Hội khuyến học tỉnh về đánh giá, công nhận “Gia đình học tập”; “dòng họ học tập”; “cộng đồng học tập” và “đơn vị học tập”.
* Hội Khuyến học huyện đã xây dựng chương trình phối hợp với phòng GD&ĐT; Liên đoàn lao động huyện; Hội liên hiệp Phụ nữ huyện; Mặt trận Tổ quốc huyện; phòng Giáo dục và Đào tạo; Hội Cựu Giáo chức, Ban đại diện Hội Người cao tuổi huyện Yên Lập để triển khai thực hiện về các nội dung khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập qua đó thực hiện các biện pháp tuyên truyền, vận động đến mọi người dân học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ chí Minh về tự học, học tập thường xuyên, học tập suốt đời, xây dựng xã hội học tập.
* Quan tâm xây dựng tổ chức Hội khuyến học cơ sở và chỉ đạo các trung tâm học tập cộng đồng xã, thị trấn hoạt động có hiệu quả tham gia tích cực vào việc triển khai thực hiện các văn bản chỉ đạo về công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập và tổ chức các hình thức tạo điều kiện cho người dân được tham gia học tập, học tập suốt đời.
* Thực hiện tốt công tác thông tin, tuyên truyền thông qua các hội nghị, tập huấn, qua hệ thống đài Truyên thanh - Truyền hình huyện, của tỉnh. Đồng thời chú trọng viết tin, bài tuyên truyền trên các báo, đài địa phương, trên Trang thông tin điện tử của huyện...
* Thực hiện công tác kiểm tra: hằng năm, UBND huyện tiến hành kiểm tra đánh giá, công nhận các mô hình học tập; Đánh giá, xếp loại “Cộng đồng học tập” cấp xã đối với 100% xã, thị trấn trên địa bàn; Hội khuyến học huyện tổ chức kiểm tra Hội khuyến học xã, thị trấn; phòng GD&ĐT tổ chức kiểm tra đánh giá xếp loại các Trung tâm học tập cộng đồng. Qua kiểm tra kết hợp với việc tập huấn, hướng dẫn cơ sở đồng thời phát hiện, lựa chọn những tập thể, cá nhân tiêu biểu để biểu dương, khen thưởng và nhân rộng điển hình tiến tiến.
Kết quả đạt được
Với những biện pháp đã thực hiện, công tác khuyến học, khuyến tài và phong trào học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ chí Minh về tự học, học tập thường xuyên, học tập suốt đời, xây dựng xã hội học tập trên địa bàn huyện Yên Lập đã có những chuyển biến tích cực.
- Công tác xây dựng Chi hội, Ban Khuyến học và Hội viên đã được triển khai thực hiện và có sự phát triển nhanh
Đến nay toàn huyện có 28 tổ chức Hội cơ sở trong đó Hội khuyến học xã, thị trấn: 17; Ban khuyến học cơ quan, đơn vị: 11.
Số hội viên Hội khuyến học là 22.594 đạt 24.3%./tổng số dân và tăng 2.204 hội viên so với năm 2016.
- Kết quả đăng ký, công nhận gia đình học tập.
Số GĐ đăng ký năm 2019 đạt 82.1% (tăng 21.2% so với năm 2016).
Số GĐ được công nhận năm 2018 đạt 73,5% (tăng 14,9% so với năm 2016)
- Kết quả đăng ký, công nhận dòng họ học tập.
Số DH đăng ký năm 2019 đạt 89.8% (tăng 14,2% so với năm 2016).
Số DH được công nhận năm 2018 đạt 83.4% (tăng 15% so với năm 2016).
- Kết quả đăng ký, công nhận cộng đồng học tập (khu dân cư)
Số CĐ đăng ký năm 2019 đạt 100% (tăng 32,3% so với năm 2016).
Số CĐ được công nhận năm 2018 đạt 96,4% (tăng 31,4% so với năm 2016).
- Kết quả đăng ký, công nhận đơn vị học tập
Số đơn vị đăng ký 60/60, đạt 100%
Số đơn vị được công nhận, đạt 100% (Năm 2018 tăng hơn năm 2016 là 5%).
- Kết quả xếp loại cộng đồng học tập cấp xã có: 4/17 đơn vị xếp loại Tốt, 13/17 đơn vị xếp loại Khá.
- Kết quả triển khai thí điểm mô hình công dân học tập 82, kết quả chấm điểm, công nhận số công dân đạt công dân học tập 82/82, đạt 100%.
- Các Trung tâm học tập cộng đồng các xã, thị trấn hoạt động có hiệu quả, trong 5 năm qua đã mở được 1.613 lớp với 105.174 lượt người tham gia; nội dung học tập tập trung chủ yếu vào các chuyên đề giáo dục pháp luật, chăm sóc sức khỏe bình đẳng giới, chuyển giao khoa học kỹ thuật trong trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản, lâm nghiệp. Kết quả xếp loại Trung tâm học tập cộng đồng năm học 2018-2019 (theo hướng dẫn tại văn bản số 1744/SGD&ĐT của sở GD&ĐT): số trung tâm học tập cộng đồng xếp loại tốt 6/17, còn lại xếp loại khá.
Bài học kinh nghiệm
Để tổ chức triển khai có hiệu quả việc tự học, học thường xuyên, học suốt đời xây dựng xã hội học tập, cần làm tốt một số giải pháp sau:
Một là: Làm tốt công tác tham mưu cho cho các cấp Ủy đảng, chính quyền về công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập.
Hai là: Giải pháp tuyên truyền, vận động có vị trí quan trọng hàng đầu. Do vậy phải đa dạng hóa các hoạt động tuyên truyền, vận động gắn với tổ chức các hoạt động khuyến học, thực tế để vận động và thu hút người dân thực hiện nhiệm vụ xây dựng xã hội học tập.
Ba là: Để xây dựng xã hội học tập và xây dựng các mô hình học tập trong gia đình, dòng họ, khu dân cư, đơn vị trước hết là phải xây dựng tốt mô hình gia đình học tập (vì gia đình là tế bào xã hội, là thành tố của dòng họ).
Bốn là: Trên cơ sở nắm chắc bộ tiêu chí, cần phải có hình thức, cách làm linh hoạt, sáng tạo, phù hợp với đặc điểm tình hình từng cơ sở. Lấy việc đồng tình, hưởng ứng của người dân và hiệu quả thực tế làm thước đo kết quả, tránh gò ép, hình thức.
Năm là: Cấp ủy, chính quyền các cấp phải trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện nhiệm vụ xây dựng xã hội học tập nói chung và xây dựng các mô hình học tập, gắn chặt với nhiệm vụ phát triển kinh tế- xã hội ở địa phương nói chung.
Sáu là: Thực hiện tốt công tác kiểm tra thực hiện đối với cơ sở, chú trọng công tác thi đua khen thưởng, nhân rộng điển hình tiên tiến.
Vũ Đình Thu - Chủ tịch Hội Khuyến học Yên Lập